Lịch sử nước mắm Nha Trang: Đôi điều bạn nên biết

Từ xa xưa đến cho đến nay, nước mắm Nha Trang nổi tiếng thơm ngon vì được chế biến theo phương pháp thủ công và nguyên liệu hoàn toàn từ cá cơm. Hãy cùng Bà Tư Foods tìm hiểu về nguồn gốc nước loại mắm trứ danh này bạn nhé.

Nha Trang không chỉ khiến bạn đắm chìm trong vẻ đẹp của biển cả, thiên nhiên nên thơ, mà nơi đây còn níu chân bạn chính bởi thứ hương vị độc đáo của nước mắm truyền thống tại đây. Nước mắm Nha Trang chính là sự kết tinh độc đáo của tinh hoa biển cả: “Cá cơm tươi ngon + muối biển chất lượng + quy trình ủ chượp kỹ lưỡng”.

Với công thức gia truyền được tiếp nối từ bao thế hệ, nước mắm Nha Trang với hương thơm nồng đặc trưng, hậu vị ngọt đằm thắm đã trở thành thứ gia vị đặc sắc hơn trong mắt của người dùng.

Góp công làm nên danh tiếng cho làng nghề nước mắm đất Việt, bên cạnh nước mắm Phú Quốc, nước mắm Phan Thiết thì nước mắm Nha Trang cũng chính là cái tên đã ghi vào sử sách.

1. Lịch sử làng nghề nước mắm Nha Trang

Nước mắm đã có từ rất lâu đời được du nhập từ các nước Châu Âu, sau đó được người dân ta áp dụng trong bữa ăn hàng ngày và bắt đầu chế tạo chúng theo công thức riêng của các ngư dân Việt để cho ra khẩu vị phù hợp.

Ở Châu Á, người ta thường sử dụng các loại cá biển đem trộn cùng với muối biển để tạo nên nước mắm có hương vị nồng đặc trưng. Và với một vùng biển giàu về các loại cá như Nha Trang thì nơi đây đã dần bắt đầu xuất hiện các cơ sở sản xuất nước mắm tại gia phục vụ cho bữa ăn hàng ngày.

2. Đôi nét về di sản văn hóa phi vật thể

Trong rất nhiều vùng sản xuất nước mắm danh tiếng ở Việt Nam như Phú quốc, Phan Thiết, Nam Ô, Cát Hải, … thì không thể không nhắc đến nước mắm Nha Trang – một loại gia vị danh tiếng được nhiều người tiêu dùng biết đến. Sản phẩm đặc biệt thơm ngon với hương vị đặc trưng, màu vàng rơm, sánh óng ánh, đã dùng qua thì khó có thể quên được mùi thơm của cá trộn lẫn vị mặn của biển.

Nghề sản xuất nước mắm tại Nha Trang được xem là nghề đem lại nguồn thu nhập ổn định cho các ngư dân tại địa phương. Sau năm 1975, với sự phát triển chung của nền kinh tế ở Nha Trang ban đầu chỉ có khoảng 15 đến 20 hộ gia đình làm nghề sản xuất nước mắm, đến nay đã lên đến trên 100 hộ sản xuất nước mắm cùng với những bí quyết riêng. Không chỉ ngày càng phát triển trong nước mà nước mắm Nha Trang còn được sản xuất và xuất khẩu tại nhiều nước trên thế giới.

Nha Trang là một trong những vùng biển hội tụ đầy đủ các yếu tố cần thiết phù hợp cho sản xuất nước mắm ngon. Ngư dân nơi đây đánh bắt cá cơm từ các vùng biển Nha Trang, Khánh Hòa được trộn đều với muối tại Hòn Khói hoặc Cam Ranh, Khánh Hòa, tất cả cho vào thùng gỗ lớn hoặc bể lớn chuyên dụng.

Cá sau khi trộn đều với muối theo tỉ lệ: ba cá và một muối, sau đó đem chứa trong các thùng gỗ có thể tích từ 4m³ đến 8m³ được làm bằng gỗ bằng lăng, gỗ mít,… Bên ngoài thùng được niềng cứng bằng các niền tre hoặc các bể chuyên dùng có thể tích lên đến 25m3 được gọi là thùng (hồ) mẹ. Phía dưới các thùng này thường có có thùng con (thùng trổ).

Tiếp đến, là công đoạn chuyển nước chiết ra từ cá và muối (gọi là nước bổi) từ thùng con lên thùng mẹ liên tục như vậy trong thời gian 7 đến 8 tháng. Phương pháp sản xuất này người ta gọi là phương pháp gài nén.

Sau một thời gian khi chượp đã chín, nước bổi kéo rút ra có mùi thơm nồng, trong cẩn, màu vàng rơm. Nước mắm ở đợt đầu tiên này được gọi là mắm nhĩ hay mắm cốt, và những đợt rút sau gọi là mắm nhất, mắm nhì, ….

Một yếu tố thuận lợi nữa đó là khí hậu, thời tiết tại đây hầu như nắng nóng quanh năm giúp cho quá trình thủy phân hoàn toàn từ đạm của cá thành các axit amin một cách nhanh chóng, trọn vẹn.

3. Giá trị của di sản văn hóa phi vật thể

Với người Việt, nước mắm không chỉ đơn thuần là gia vị, là nước chấm mà nó còn thể hiện tính cộng đồng và quy tắc chuẩn mực trong bữa ăn. Bởi lẽ chén nước mắm thường đặt giữa mâm ai cũng phải dùng do đó nó trở thành thước đo sự ý tứ, trình độ ẩm thực, nét đẹp văn hóa của mỗi người, là cách cư xử giữa người với người trong bữa ăn.

Từ những nguyên liệu vô cùng đơn giản và quen thuộc với đời sống hàng ngày, người dân ta đã tạo ra được thứ nước chấm độc đáo, trở thành nét đặc trưng riêng của ẩm thực Việt. Đây chính là điểm khác biệt giúp thực khách có thể cảm nhận được hương vị quen thuộc và thơm ngon của món ăn Việt.

Nghề sản xuất nước mắm tại Nha Trang rất phát triển, nghề làm nước mắm được cha truyền con nối và hiện nay các thế hệ sau vẫn duy trì và phát triển nghề nghiệp của thế hệ trước.

Nước mắm Nha Trang danh tiếng không những nhờ khí hậu, địa lý tại Nha Trang mà còn nhờ vào bí quyết sản xuất gia truyền có sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ của những người thừa kế nước mắm chế biến có thể đạt hàm lượng trên 40 độ đạm.

4. Hiện trang di sản văn hóa phi vật thể

Nước mắm Nha trang được nhiều người biết đến và được cộng đồng đồng thuận là một di sản văn hóa phi vật thể cần được giữ gìn và phát triển cho nhiều thế hệ mai sau.

Hơn 100 năm qua, ngư dân Nha Trang sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt, nuôi trồng và chế biến thủy sản trong đó nghề làm nước mắm được coi là một nghề chính.

Nghề làm nước mắm không chỉ đem lại lợi nhuận ổn định mà còn giúp giải quyết các vấn đề việc làm cho người dân đây. Tuy nhiên nghề sản xuất nước mắm tại Nha Trang đang phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn:

– Nguồn nguyên liệu ngày càng bị cạn kiệt, giá cả nguyên liệu ngày một tăng ảnh hưởng lớn đến thu mua nguyên liệu cho sản xuất nước mắm.

– Các hộ sản xuất nước mắm chạy theo lợi ích riêng tư cạnh tranh lẫn nhau làm lợi cho các đối thủ ở bên ngoài.

Tuy vậy, nhưng nhiều hộ gia đình vẫn quyết định kiên trì với nghề nước mắm cổ truyền. Trải qua bao nhiêu thăng trầm, nhưng cho đến nay nghề nước mắm tại Nha Trang vẫn luôn được người dân nơi đây gìn giữ và phát triển giúp duy trì nét đẹp của làng nghề truyền thống.

– Tình hình làm nhái, làm giả sản phẩm trên thị trường ảnh hưởng đến việc tiêu thụ nước mắm của các hộ gia đình.

Người tiêu dùng thương có xu hướng pha chế nước mắm với một số nguyên liệu như đường, chanh, ớt và nước để nước mắm có độ đạm vừa phải, đảm bảo an toàn cho sức khỏe khi sử dụng trong thời gian dài, phòng tránh các bệnh liên quan đến tim mạch.

Trên đây là những chia sẻ về lịch sử nước mắm Nha Trang, Bà Tư Foods hy vọng bạn có thêm các thông tin để chọn được cho gia đình mình một chai nước mắm Nha Trang chất lượng, ngon lành thật sự.

Nguồn: nuocmamantoan.com

Mua nước mắm Nha Trang tại Bà Tư Foods